AKDENİZ BÖLGESİ

 HALK OYUNLARIMIZDA KAŞIKLI OYUNLAR

Kaşık amaç değil ses katan,ahenk katan bir araçtır bence.Kaşık kullanımı belli bir yörede çıkmış ve yörük obaları ile yayılmış görünüyor.Ayrıca kaşığın belli bir coğrafyası da mevcut.Kıyı Ege'de,ağır zeybek bölgesinde yaygın değil mesela.

Balıkesir'in Dursunbey ilçesi başta olmak üzere dağlık Bigadiç,Sındırgı,Kepsut ilçeleri ve Susurluk'un bazı köylerinde kök boyalı,renk renk püsküllü kaşıklar çok yaygın kullanılır.Özenle şimşir ağacından yapılır ve kök boyası ile boyanır.Kadın erkek her oynayan kaşık kullanır.

Bursa'nın dağ yöresinde,Bilecik'te,Eskişehir'de de kaşık kullanılmaktadır.Ayrıca Bolu yöresi oyunlarında da kaşık yaygındır.Eskişehir'de kaşıklar sapları avuç içine gelecek şekilde tersinden tutularak oynanır mesela.

Toros yörükleri de uzun saplı kaşıklar kullanır.Silifke ekiplerinde bunu görürüz.Konya'nın kaşık havaları da meşhurdur.

Şu da çok ilginçtir ki bazı yörelerde kaşık bölgesi ile kaşık kullanılmayan bölge bıçakla kesmiş gibi belli sınırla ayrılır.Balıkesir bunlardan biridir.Kepsut'un 5 km doğusunda dağlık bölge başlar ve buradaki köylerde birden kaşık enstrümanı yaygınlık kazanır.5 km batıda ve daha batıdaki ova köylerinde kaşık kullanılmaz.Bu da çok ilginçtir.

  Teke yöresi oyunları (Burdur, Denizli, Antalya) ise kaşık ile oynanmakla birlikte Eskişehir, Balıkesir yörelerinde oynanan "kaşıklı zeybek"ten farklılık göstermektedir.Kaşıklı oyunlar genellikle Yörük ve Türkmen kültürü ile bağlantılı olarak bir dağ oyunu teması içerebilir ya da erkekler arasında bir eğlence toplantısı özelliği taşıyabilir.

Yörede 9/8’lik ölçüde oynanan kaşık oyunları:

• osman efem ( erkek-kadın karma oynanır )
• osmanımın tesbihi ( kadın oyunu )

                                                                   TEKE ZEYBEĞİ

 Teke Zeybeği: 9/8'lik ölçüyle çalınan en hızlı zeybek türü olup; Sarı Zeybek, Şu Dirmilin Çalgısı, Haymanalı, Kozağaç Zeybeği gibi çok değişik ezgileri vardır.

Teke Zeybeğinde başlıca figürler: Çiftli yürüme, tekil yürüme, dönme, çökme ve dönerek çökmeden oluşur. Erkek ve kadınların kolları birbirinden farklıdır.

Teke, Türkiye'nin Batı Akdeniz olarak da bilinen Göller Yöresi, Antalya'nın batısı ve Fethiye çevresinde oynanan oyunların (Teke yöresi) genel adı. Oyunlar zeybek karakteri taşımasına rağmen oldukça kıvraklaşmıştır. Bu oyunlar bu yöreye gelen Türkmen-Yörük aşiretleri tarafından üretilmiştir. Bölgede eskiden bulunan yerel zeybek motifleri ile göçebe motifler birleşmiş ve özgün bir kültür ortaya çıkmıştır. Oyunlar hayvan taklitlerinden de etkilenmiştir. Aslında zeybekoyunlarının içerisinde incelenmekte olup onun alt bir dalıdır. Türkiye çapında en çok bilinen oyunu teke zortlatmasıdır. Bu tür oyunlarda sipsi ön plana çıkar.
Bu oyunları oynayan etnik grup: Türklerdir.

Teke oyun bölgesinin yöreleri
Teke oyunları, altı yöreye ayrılmaktadır:

• Afyon Yöresi
• Antalya Yöresi
• Burdur Yöresi
• Denizli Yöresi
• Isparta Yöresi
• Muğla-Fetiye Yöresi

Yörede 9/8’lik ölçüde oynanan, teke zeybekleri olarak adlandırılan oyunlar:

Yörede teke zeybekleri, aynı adım yapısına sahip olup (kadın-erkek karma) genel olarak aşağıdaki oyun müzikleri ile oynanmaktadır.

• antalyanın mor üzümü
• toronlar
• gökte yıldız
• karinom
• haymanalı
• şu dirmilin çalgısı
• hükümet
• yaylalarda gezersin
• kozağacı zeybeği
• oğlanın adı ali mülazım
• cemilem
• sarı zeybek
• gel ayşem
• mini mini metelik